Dharma-onderwijs

Terug naar lezingen en artikelen

Ik rust in ‘mijzelve’

Juli 2020
Etty Hillesum

‘Het levensgevoel is zo groot en sterk en rustig en dankbaar in me, dat ik maar helemaal niet meer proberen zal het in één woord uit te drukken. Er is zo een volmaakt en volkomen geluk in me, mijn God. Het is toch weer het beste uitgedrukt met zijn woorden: ‘ruhen in sich’. En hiermee is misschien het meest volkomen uitgedrukt mijn levensgevoel: ik rust in mijzelve. En dat ‘mijzelve’, dat allerdiepste en allerrijkste in mij, waarin ik rust, dat noem ik ‘God’.’

Genoteerd op 16 september 1942, dagboek Etty Hillesum (Middelburg 1915 – 1943 Auschwitz)

Dit citaat spreekt helemaal voor zichzelf, daar hoeft eigenlijk niets aan toegevoegd te worden. Want hoewel Etty aangeeft dat wat ze voelt niet in woorden kan worden uitgedrukt geeft ze tegelijkertijd een treffende omschrijving: Ze spreekt over een groot, sterk, rustig en dankbaar levensgevoel. Ze rust in zichzelf en daarmee voelt ze zich “levend, volmaakt en volkomen gelukkig”.

Dit citaat sluit mooi aan op hetgeen waarover eerwaarde Baldwin eerder deze maand sprak, namelijk rusten in jezelf. Dit is pas mogelijk wanneer we niet meer op zoek zijn naar iets dat ontbreekt. Zolang we er niet van overtuigd zijn dat we volledig compleet zijn zullen we doorgaan met buiten onszelf te zoeken naar dat wat schijnbaar wél ontbreekt.

Om in te zien dat we volledig en compleet zijn dienen we wel volledig gewaar te zijn van wie of wat we zijn. Je zou kunnen zeggen: gewaar zijn van het gewaarzijn.
Dat gewaarzijn zelf is echter stil. Het laat niet van zich horen, het leidt een geruisloos bestaan. Het is misschien daarom dat we er zo gemakkelijk aan voorbijgaan. Omdat het gewaarzijn zelf stil is kunnen wereldse geluiden en luidruchtige gedachten gemakkelijk de stilte van het bestaan overstemmen. Het gewaarzijn zelf is aldus machteloos in het vasthouden van de aandacht.

Meditatie kun je zien als een oefening in het niet laten overstemmen van het gewaarzijn door de geluiden van buitenaf en binnenin. En daarom is het ook zo goed om in stilte te oefenen. In die stilte kunnen we geleidelijk aan vertrouwd raken met het rusten in onszelf. We kunnen onze aandacht als het ware uitnodigen om bij onszelf te blijven in plaats van mee te gaan met elke gedachte of waarneming die zich aandient. Die zijn immers per definitie minder stil. En door de aandacht bij onszelf te houden verblijft deze daar waar het leven zich voltrekt.

* * *

In die stilte kunnen we geleidelijk aan vertrouwd raken met het rusten in onszelf.

Gerard is Boeddhist en betrokken Sangha lid van de Dharmatoevlucht. Daarnaast begeleidt hij Meditatiegroep Utrecht