Dit gedicht is geschreven door Hongzhi, een Chinese Zenmeester die leefde rond de 11de eeuw. In zijn geschriften noemt Honghzi een aantal maal de achterwaartse stap. Dat is de naam die hij geeft aan het zorgvuldig je aandacht richten op je eigen gewaar zijn. Of zoals hij zegt: "een beweging waarbij je direct het centrum inneemt waarvandaan het licht stroomt."

Het lijkt een beetje op wat we kennen als “een stapje terug nemen”, afstand nemen en het grote geheel zien, maar toch is dat niet helemaal hetzelfde. Je kan de achterwaartse stap namelijk niet zien als het vergroten van afstand. Je zou misschien kunnen spreken over een beweging zonder richting en waarmee je terug kan keren naar waar je al bent.

Ik vind de achterwaartse stap wel een hele mooie term, al is het alleen maar vanwege het onderscheid met wat normaal in mij zo prominent aanwezig is, namelijk de vóórwaartse stap. Vanaf het moment dat ik opsta en mijn pijlen richt op de nieuwe dag zijn al mijn stappen voorwaarts gericht. Het is mijn tweede natuur. Elke beweging is een beweging ergens naar toe, ook de terugtrekkende bewegingen. De beweging die ik zet om bijvoorbeeld uit te rusten of te reflecteren.

Als we mediteren merken we soms op dat we onrustig of ongedurig zijn. We willen als een ware een stap te zetten. Misschien plaatsen we meditatie in het kader van de dag, bijvoorbeeld als een onderdeel wat “goed voor ons” is, iets wat iets doet of oplevert. Onze verhouding tot meditatie wordt dan hetzelfde als onze verhouding tot al onze dagelijkse dingen, alles wat komt en gaat, alles wat tijdelijk is.

De achterwaartse stap is een beweging waarmee we niet vertrouwd zijn en kan daarmee bevreemdend en oncomfortabel aanvoelen. Terwijl we eigenlijk niets anders doen dan thuiskomen. Het niet doen van de voorwaartse stap geeft het idee van iets missen, het ontbreken van iets dat we van belang achten. Voor alles wat wij belangrijk vinden in het dagelijks leven doen we een voorwaartse stap.

Maar denken dat het huidige moment afhankelijk is van een beweging voorwaarts is een illusie. Zenmeester Dōgen verduidelijkt het met een vraag: Keer naar binnen en kijk wat er ontbreekt aan het huidige moment. Wat is het dat toegevoegd zou moeten worden om dit moment compleet te maken?