Dharma-onderwijs
Terug naar lezingen en artikelen
De weg van de ecosattva
Zenmeester Sheng Yen onderscheidde vier omgevingen of gebieden die waardevol zijn om te beschermen, namelijk je spirituele omgeving door middel van stabiele zuivere geest, je natuurlijke omgeving door elk bestaan te onderkennen en te ondersteunen, je levende omgeving door alleen te nemen wat je echt nodig hebt en je voetafdruk te minimaliseren, en tot slot je sociale omgeving door middel van een waardige en bescheiden omgang met al wat leeft.
Eigenlijk wordt hier aangegeven dat er geen gebied is dat niet onze aandacht verdient en nodig heeft. De vraag is dan natuurlijk: hoe actief wil je te zijn in het beschermen van je omgeving en wat is daarbij goed om te doen als het gaat om onze natuurlijke, levende en sociale omgeving?
De ecosattva beweging is een groep die vanuit boeddhistisch perspectief hierop een antwoord probeert te geven. Basisgedachte is dat inzet voor een betere wereld steunt op een dagelijkse spirituele beoefening. Of eigenlijk, dat deze hetzelfde zijn, je inzet voor met name je levende omgeving ís (ook) een dagelijkse spirituele oefening. Je zou dit kunnen zien als een ecologisch gericht bodhisattva ideaal.
Ik merkte zelf dat ik vaak wat pessimistisch was over de mogelijkheden voor het verbeteren of zelfs maar stabiliseren van de toestand van onze leefomgeving. Ik had moeite om mogelijkheden voor verbetering te zien zonder dat daarbij de menselijke aard zich aanpast en dat laatste zie ik niet zo snel gebeuren, die van mijzelf inbegrepen.
Toch ontwaar ik een kentering in mijn denken, misschien maak ik wel te veel onderscheid tussen inzet en resultaat. Hierbij moet ik denken aan de woorden van zenmeester Dogen: “beoefening en realisatie zijn één”. Is er wel een onderscheid tussen de realisatie van een betere wereld en je activiteiten voor het bereiken daarvan? Is je inzet voor een betere wereld niet gelijk aan een betere wereld zélf?
De woorden van zenmeester Sheng Yen zie ik daarom als een oproep om geen enkele omgeving van bescherming uit te sluiten en elke omgeving actief mee te nemen in je dagelijkse praktijk. Een betere wereld is dan niet alleen een mogelijkheid in de toekomst maar voltrekt zich ook nu, onmiddellijk.
Is er wel een onderscheid tussen de realisatie van een betere wereld en je activiteiten voor het bereiken daarvan?